Cách đây mấy ngày, tôi nhìn
thấy trên FB của thầy giáo tôi, thầy Nguyễn Tích Lăng, những tấm biển chỉ dẫn
các nhà ga của tuyến đường sắt trên cao Hà Đông – Cát Linh. Tôi sững sờ. Trên
các tấm biển chỉ dẫn đó ghi 2 thứ tiếng: Trung và Việt. Tiếng Trung ở trên và
tiếng Việt ở dưới.
Tôi mò vào tìm đọc thông tin
này thấy một tờ báo online chính thống nói thông tin từ Ban quản lý (phía Việt
Nam) giải thích đó là lỗi của nhà thầu (phía Trung Quốc) chứ không phải của Ban
quản lý và lý do họ đề tiếng Trung Quốc vì để cho các chuyên gia Trung Quốc
đang giúp vận hành thử tàu. Tờ báo cũng nói những biển chỉ dẫn đã được tháo bỏ.
Vì thế tôi không định bàn về việc đó nữa.
Nhưng tối qua tôi thấy trên
một số FB đưa chiếc “thẻ lên tàu” cũng in 2 thứ tiếng Trung và Viêt. Và tiếng
Trung vẫn in trên phần tiếng Việt. Đến lúc này, câu chuyện ngôn ngữ đã cho thấy
ba vấn đề quan trọng.
VẤN
ĐỀ THỨ NHẤT: Đó là nguyên tắc sử dụng song ngữ trong các
văn bản, biển hiệu, tên các công trình, các khu du lịch, địa điểm văn hóa… Khi
sử dụng song ngữ hay nhiều ngữ trong một văn bản thì tiếng của nước sở tại (ở
đây là Việt Nam) phải được đưa lên đầu tiên. Đấy là văn hóa, là chủ quyền quốc
gia. Mọi sự là khác đi là vô tình (có thể hữu ý) xúc phạm đến chủ quyền của nước
sở tại cho dù chỉ là vấn đề ngôn ngữ. Sau này khi nhà ga chính thức họat động
thì hai thứ tiếng được sử dụng đầu tiên là Việt và Anh. Nếu thêm các tiếng khác
thì phải tính đến các nhu cầu cần thiết và hợp lý của ngôn ngữ đó cho sinh hoạt
và kinh doanh.
VẤN
ĐỀ THỨ HAI: Đường sắt trên cao Hà Đông – Cát Linh được
làm bằng tiền vay của Trung Quốc và do nhà thầu Trung Quốc thi công. Nhưng Việt
Nam vay tiền thì Việt Nam phải trả nợ. Có những món nợ bằng tiền mà người ta
đôi khi phải trả bằng cả vận mệnh của cả quốc gia. Và nhà thầu Trung Quốc chỉ
là một người làm thuê không hơn không kém cho dù bởi bất cứ lý do nào. Vì thế,
Trung Quốc không được quyền quyết định tùy tiện các văn bản đang sử dụng trong
lãnh thổ Việt Nam nếu không được luật pháp của Việt Nam cho phép. Đặc biệt đơn
vị quản lý dự án này phải hiểu và yêu cầu nhà thầu (người làm thuê) chấp hành
các qui định của nước sở tại.
Câu chuyện về biển chỉ dẫn
các nhà ga và chiếc thẻ lên tàu diễn ra cách nhau có mấy ngày. Như vậy không hề
có sự “rút kinh nghiệm” của Ban quản lý và nhà thầu. Chính điều đó làm cho người
dân thấy một điều gì đó không bình thường ẩn sau những biển chỉ dẫn nhỏ và cái
thẻ lên tàu còn nhỏ hơn.
VẤN
ĐỀ THỨ BA: Cho dù tuyến đường sắt trên cao đang trong thời gian vận
hành thử và tiền xây dựng tuyến đường này là vay của Trung Quốc thì các nguyên
tắc, qui định… vẫn phải được chấp hành nghiêm túc như treo một cái biển nhà ga.
Nếu không thì với một ít tiền thôi chúng ta sẽ có nguy cơ đánh mất lòng tự trọng
hay nói rộng hơn là đánh mất chủ quyền của một quốc gia trong một việc làm tưởng
như nhỏ nhặt.
Vấn đề Trung Quốc từng bước
lấn chiếm chủ quyền một số biển đảo của chúng ta lâu nay không cho phép người
Việt Nam nhìn nhận mọi hành vi của Trung Quốc với con mắt bình thường được nữa.
Người Việt có câu “một sự bất tín, vạn sự bất tin”. Trong khi đó, chính quyền
Trung Quốc từ thời phong kiến đến nay đã có hàng ngàn sự bất tín với Việt Nam.
Việc lấy lại lòng tin của người dân Việt Nam đối với Trung Quốc quả là một
thách thức giống như tát cạn biển đông vậy.
LỜI
CUỐI: Việc vận hành thử, cho dù do các chuyên gia Trung Quốc
tiến hành nhưng họ đang thực hiện việc đó trên lãnh thổ Việt Nam, có sự tham
gia của các chuyên gia GTVT Việt Nam và dưới sự giám sát của Ban quản lý. Vậy
mà khi các biển chỉ dẫn của hầu hết các nhà ga từ Hà Đông đến Cát Linh được
treo lên mà Ban quản lý không hay biết cho đến khi báo chí có ý kiến.
Rồi tiếp đến các “thẻ lên
tàu” lại tiếp tục sử dụng ngôn ngữ như các biển chỉ dẫn nhà ga. Tuyến đường sắt
trên cao là quá xấu, quá đắt, thi công quá chậm như báo chí và dư luận công
chúng đã từng lên tiếng. Một tuyến đường xấu có thể đập đi làm lại, nhưng khi
lòng tự trọng dân tộc, chủ quyền của dân tộc bị đánh mất thì hàng trăm năm chưa
chắc đã giành lại được.
(Nguồn:
FB Nguyễn Quang Thiều)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét