Ngày xưa, khi còn học ở Hà Nội, mỗi lần về quê nghỉ Tết nguyên đán, vào chiều 30, mình xách chiếc cuốc theo ông nội ra nghĩa trang rãy cỏ, thắp hương.
Trước tiên là mộ các cụ, sau đó đến mộ bà nội. Bà nội mất từ năm 1972, lúc đó mình mới được có hai tuổi, nên không thể có được hình ảnh của người bà gần gũi, thân thương nhất trong tâm trí. Mẹ mình quê ở Ninh Bình, theo ông bà ngoại sang Lạc Thủy - Hòa Bình lập nghiệp, rồi ở đó cho đến khi lấy chồng, ngày bao cấp, chặng đường vài trăm cây di chuyển thật khó nhọc và điều quan trọng là kinh tế không cho phép. Cứ phải vài năm, tích cóp tiền lương, bố mẹ mới cho cả nhà về Hòa Bình, chính vì lẽ đó, mình rất ít khi được về thăm ông bà ngoại, để rồi đến khi ông bà ngoại mất, mình cũng chẳng được về. Bởi vậy, mình thấy bọn nhỏ nhà mình giờ sung sướng hạnh phúc vô biên, vì chúng sinh ra, lớn lên còn nguyên cả ông bà nội, ngoại.
Lại nói chuyện theo ông nội ra nghĩa trang làng vào chiều cuối năm, Tết nào hầu như chiều 30 cũng lâm thâm mưa phùn, ở nghĩa trang làng đông hơn hẳn ngày thường, nghĩa trang đón những người đi làm ăn xa suốt năm, nay mới có dịp về thắp hương cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ, người thân...dững nắm hương trong chiều đông muộn nghi ngút khói, đôi lúc bốc lửa cháy rừng rực khi gặp gió.
Ông dẫn mình đi từ đầu đến cuối nghĩa trang, chỉ cho mình dững ngôi mộ nằm lúp súp bên nhau...đây là mộ cụ, mộ bà...đây là mộ bà Khoản, lúc sống mỗi lần đi chợ hay mua quà về biếu ông. Đây là mộ ông Thảo, lúc sống ông làm Chủ tịch xã, đây là mộ ông Xót...mình theo chân ông đi dọc những dãy mộ mà như đang gặp lại từng người thân thiết lúc còn sống, dững người đang ở thế giới bên kia như rất gần với hai ông cháu.
Năm 1999, mình đang chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp thì nhận được tin từ ông anh cả: Ông mất rồi, mày về đi. Bỏ cả bài vở, mình phi từ nhà trọ về quê thì trong nhà ngoài sân đã đông đặc người...
Mình nhìn thấy ông bác ruột, bố, các cô, chú đang đứng quanh giường ông, tất cả im lặng. Ông bác cả đang sống ở Hà Nội, bỏ cả gia đình trên ngã tư Vọng về chăm ông gần chục năm nay bỗng dư hóa trẻ nhỏ, nước mắt lưng tròng, mái đầu còn lơ thơ mấy sợi tóc bỗng rung lên bần bật và nấc lên từng hồi, chỉ chờ có vậy, các cô mình lúc đó mới khóc lên thành tiếng, nước mắt tuôn dư sông, dư suối...
Ông mất chưa được một năm, bác cả cũng đi theo ông, căn nhà trở nên hoang vắng đến vô cùng. Cũng kể từ đó, chiều cuối năm mình mình cầm cuốc ra nghĩa trang làm dững việc ngày xưa ông nội dạy. Thời gian trôi qua mau, cứ mỗi năm ra nghĩa trang lại thấy thêm một vài ngôi mộ mới của dòng họ...và chiều đông cuối năm bên dững ngôi mộ của người thân yêu của mình, lòng buồn đến tê tái, tự thấy dâng tràn bao xúc cảm...
Hôm rồi ngồi đọc bài thơ "Ở nghĩa trang thành phố" của anh thần đồng Khoa, càng thấy thấm thía sự buồn ở cái cõi đời này.
Ở nghĩa trang thành phố
Gửi bạn gần
tặng những bạn đang xa
Người hạnh phúc và người đau khổ
Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
Đều ấm lạnh như nhau trong gió heo may
Ôi thiên nhiên, cám ơn người nhân hậu
Những so le, người kéo lại cho bằng
Ít nhất cũng là khi nằm xuống
Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...
Những nấm đất lặng thinh như trăm ngàn nấm đất
Ai hay đâu, đây là những con người
Với bời bời nỗi niềm tâm sự
Đến bây giờ có lẽ vẫn chưa nguôi...
Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
Tôi thầm gọi, sao không ai lên tiếng
Chỉ hoang vắng dưới chân và sương khói trên đầu...
Cháu bé nào đây, vài tháng tuổi
Rợn mình nghe tiếng gió khóc u oa
Một cái với tay giữa lưng chừng trời đất
Cõi đời này thôi thế đã đi qua...
Cụ già từ nơi đâu không rõ
Lặn lội tìm ai về thành phố xa xôi
Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...
Và em gái xinh tươi, hiền dịu
Bao trái ngọt chín vì em, em đã nhận được gì?
Tấm áo hoa chờ em vào tiệc cưới
Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...
Trời rộng vô cùng, đất cũng rộng vô cùng
Bởi khoảng trống mỗi con người bỏ lại
Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
Mà cả thế giới này không sao bù nổi...
Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
Chỉ tích tắc khôn lường ta đã hóa người xưa...
Ta đâu muốn ví đời mình cùng ngọn cỏ
Ngọn cỏ yếu mềm, ngọn cỏ nhỏ nhoi
Nhưng khi ta đã nằm dưới mộ
Cỏ vẫn xanh biêng biếc ở bên trời...
Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
Chúng ta sống bên nhau, dẫu năm này tháng khác
Thì cũng vẫn là chỉ một thoáng giữa sân ga...
Mặt trời lặn, mặt trời còn mọc lại
Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá:
Con Người ơi! Hãy thương lấy Con Người...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét