Sự học vùng cao

Năm ngoái, mình ra Bắc, tháng cuối năm, rét căm căm bò lên Xín Mần (Hà Giang) cùng cụ và Béo.

Con Cressida 2 chấm đời cũ, sâu thăm thẳm mà chạy tít thò lò. Đúng là hàng Nhựt Bổn.

Chẳng biết sao có duyên với Xín Mần đến thế, cứ dư thể quê của mình, từ ngày ngoài đó, đến khi chuyển vào trong này, mỗi đận đi biên giới, kiểu gì cũng ghé qua nơi này.

Càng đí lên sát vùng biên,càng thấy nỗi khổ của người dân.

Có gì đâu mà chẳng khổ, bao năm vẫn  ngô, sắn qua ngày. Thóc gạo không mấy vì ruộng ít, lại tuyền ruộng bậc thang, chỉ được mỗi tích sự là cho các "hiếp ảnh gia" và khách du lịch chụp lấy chụp để.

Nghèo về vật chất, cái sự học cũng nghèo theo.

Mình đi tới những điểm trường cách trung tâm huyện mấy chục cây số đã thấy nó xơ xác, tiêu điều. Thế này thì dững điểm tít mù tắp, chẳng hiểu sẽ tan nát dư thế nào nữa.

Trẻ con nơi đây mắt đứa nào cũng ngơ ngác, thấy lũ người kinh mình lên dòm tới dòm lui, y như hai đứa con gái mình lần đầu tiên vào Thủ Lệ xem khỉ. Nhìn chúng, thấy toát lên sự thật thà, ngây thơ, trong trắng đến phát thộn người ra, chẳng dư cái lũ trẻ ở trong cái ghêm sâu "Ở nhà chủ nhật", ranh ma, láu lỉnh, mở mồm là con xin tự giới thiệu, con là Mộng Mơ, năm nay con 4 tuổi, học trường Quốc tế, con yêu ba mẹ lắm, vì con đòi gì ba mẹ cũng cho con...

Dững trường nội trú được dựng lên để đón chúng đến ăn học, dưng mà ăn thì ít, vì chẳng có mà ăn. Mùa đông, rét cắt tai, đa phần chúng đi chân đất, trên người có thêm manh áo dài tay, trừ nhà nào có điều kiện thì mua cho con tấm áo khoác Tàu, dưng cũng mỏng mảnh lắm, chẳng thể ngăn nổi cái giá buốt vùng cao.

Thế nên, dững bài học đầu tiên chúng được học ở trường càng chật vật hơn so với đồng trang lứa của chúng ở dưới xuôi. Có đứa học mãi không qua nổi cấp 1, dưng thân thể thì không đúp được mà cứ nhớn dần qua từng năm, đến một lúc nào đó, thôi thì chẳng học nữa, tớ về lấy chồng, hoặc lấy vợ đây, trả lại cái chữ cho thầy, về đẻ con sướng hơn nhiều!

Những hình ảnh này mình phang ở một xã, cách trung tâm huyện Xín Mần có trên chục cây, xã nằm trên đỉnh cao khoảng dăm trăm mét so với mực nước biển.

Dư này thì đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục làm sao?

Khu nội trú của bọn chúng đây, dòm mà buồn chảy nước mắt

Cái này là mặt tiền của Ký túc xá

Còn đây là nội thất ký túc

Mái thủng lỗ chỗ lại hay, có le lói tí ánh sáng tri thức

Toàn cảnh khu ăn ở của mầm non đất nước

Chỉ có mỗi cái trống là mới